Het zal voor niemand nog een verrassing zijn dat we ons goed moeten beschermen tegen schadelijke UV straling van de zon. Dit om te voorkomen dat we huidkanker opdoen. Bovendien is bescherming tegen UV straling de ultieme anti-aging behandeling. Terwijl we jaren geleden nog massaal gingen zonnebaden in volle zon met een zonnecrème of olie met een SPF van 10 of 20, is ondertussen duidelijk geworden dat dit bijlange niet voldoet en dat we best een factor 30 tot zelfs 50 gebruiken. Dagelijkse bescherming is nodig, winter en zomer, en liefst door meerdere keren per dag te smeren.
Jaren geleden ben ik dus aan de slag gegaan om een crème te ontwikkelen voor dagelijkse verzorging die niet aanvoelt als een zonnecrème (we willen geen plakkerig gevoel en we willen ook dat onze huid goed kan ademen en dat er geen ‘zweetuitbraken’ zijn als het wat warmer weer wordt). Aangezien dermatologen aanraden om meerdere keren per dag te smeren, was het doel dus een lichte crème die makkelijk indringt, met een SPF van minstens 30 en met een goede bescherming tegen UV-A straling (de meest kankerverwekkende straling).
Initieel dacht ik aan minerale UV filters zoals zinc oxide en/of titanium oxide omdat die meestal vermeld worden als ideaal voor natuurlijke huidverzorging.
Maar wat is de werkelijkheid? Zijn deze filters de beste oplossing voor de huid? En zijn ze milieu vriendelijk? Hier enkele ervaringen van mijn labwerk van afgelopen jaren en ook informatie uit wetenschappelijke publicaties die en ander licht werpen op minerale filters:
Zinc oxide is een zwaar metaaloxide en zinkt makkelijk uit in een crème. Het zinc oxide verblijft meestal in oliedruppels in een emulsie, maar kan ook in de waterfase terechtkomen. Op dat moment is er een grotere kans op afbraak en verlies van de UV bescherming. Om te voorkomen dat die degradatie gebeurt moet de zuurtegraad van de crème ook basisch gehouden worden (wat dan weer niet ideaal is voor ons huidmicrobioom). Meestal worden zinc oxide crèmes gemaakt in water in olie emulsies. Dergelijke emulsies voelen toch wat vettiger aan en het probleem stelt zich vooral als de crème meerdere keren gesmeerd wordt op een dag: dan is er kans op een onaangenaam gevoel (vooral op het gelaat). Zuiver zinc oxide is ook erg wittend. Om te vermijden dat je er als een wit spook bijloopt, werden nieuwe oplossingen gezocht door bijvoorbeeld te werken met nanopartikels. Nanopartikels zijn echter risicovol om opgenomen te worden in het lichaam, gevolgd door toxische effecten die onze gezondheid kunnen schaden. De minerale filters zijn gewoonlijk ook chemisch ge-coat om te voorkomen dat de partikels aan elkaar gaan plakken en dus (alweer) de efficiëntie van de UV bescherming vermindert.. Dus zo 'natuurlijk' kunnen we deze partikels niet meer noemen.
Met titanium oxide zijn er vergelijkbare problemen. Tot slot is er twijfel of de minerale partikels zelf geen bron zijn van schadelijke vrije radicalen.
Er zijn dus heel wat redenen om te twijfelen aan minerale filters als aangenaam voor dagelijks gebruik en als ideale oplossing voor een gezonde huidverzorging.
Als we dan ook nog opzoeken of minerale filters problemen kunnen veroorzaken voor het milieu, dan blijkt dat er meer en meer wetenschappelijke publicaties aantonen dat dit inderdaad het geval is.
Onze oceanen zijn enorm en gebruik van UV filters (zij het mineraal of synthetisch) vormen gewoonlijk geen probleem omdat ze zodanig verdund worden dat er geen schadelijke milieu effecten waar te nemen zijn. Het probleem stelt zich dan wel als we kijken naar plekken waar er massa toerisme is. Denken we aan overvolle stranden waar mensen regelmatig smeren met zonnecrème en ook regelmatig verkoeling zoeken in strandwater waar UV filters massaal weggewassen worden in het water. Minerale filters blijken op dat moment niet milieu vriendelijker dan synthetische UV filters.
Hier enkele links van enkele wetenschappelijke publicaties die vrij recent zijn:
Zinc oxide-induced changes to sunscreen ingredient efficacy and toxicity under UV irradiation (nih.gov)
De zoektocht naar de betere UV filters wordt dus verder gezet. Er valt heel wat te vertellen over een nieuwe generatie UV filters, maar daarover meer in een volgende blog…